Akademik bildirilerin başarısı yalnızca içeriğin niteliğine değil, aynı zamanda bu içeriğin nerede ve nasıl yayımlandığına da bağlıdır. Birçok akademisyen, özellikle kariyerinin başında olanlar, yayıncı seçimi sırasında farkında olmadan ciddi hatalar yapar. Bu hatalar, bildirinin akademik etkisini azaltabilir, zaman ve kaynak israfına neden olabilir, hatta araştırmacının itibarı üzerinde olumsuz etkiler bırakabilir.
Bu yazıda, akademik bildiri yazdırırken veya yayımlarken yayıncı seçiminde sıkça yapılan hataları detaylarıyla açıklayacağız. Bu hatalardan kaçınarak bildirinizin en doğru mecrada, en etkili şekilde yer almasını sağlayabilirsiniz.
1. Yalnızca Hızlı Yayına Odaklanmak
Hata:
“Sadece 3 gün içinde yayın garantisi!” gibi vaatlere kanmak.
Bu tür yayıncılar genellikle “predatory” (yırtıcı) yayıncılardır.
Sonuç:
-
Yayın kalitesi düşüktür
-
Hakemlik süreci ya yapılmaz ya da göstermeliktir
-
Akademik itibar zedelenebilir
Doğrusu: Makul sürelerde çalışan, hakemlik süreci şeffaf yayıncılar tercih edilmelidir.
2. Yayıncının İndekslenme Durumunu Araştırmamak
Hata:
Sadece internet sitesine bakarak karar vermek, indeks durumunu kontrol etmemek.
Sonuç:
-
Çalışmanız akademik veri tabanlarında görünmez
-
Atıf alma ihtimali azalır
-
Akademik performans değerlendirmelerinde geçersiz sayılabilir
Doğrusu: Web of Science, Scopus, DOAJ gibi güvenilir veri tabanları mutlaka kontrol edilmelidir.
3. Dergi veya Yayıncının Sahte Olup Olmadığını Sorgulamamak
Hata:
Yayınevinin editör kurulu, ISSN numarası, arşivi gibi bilgileri incelememek.
Sonuç:
-
Sahte ISSN ile kandırılmak
-
Gerçek bir hakem süreci yaşanmamak
-
Makalenizin başka sitelerde izinsiz yayınlanması
Doğrusu: Yayıncının kurumsal web sitesini, editörlerini, arşivini mutlaka kontrol edin.
4. Yayıncının Alan Uyumluluğuna Dikkat Etmemek
Hata:
Farklı bir alanda uzmanlaşmış yayıncıya bildiriyi göndermek.
Sonuç:
-
Reddedilme ihtimali
-
Uygun hakem bulunamaması
-
Hedef kitlenin ilgisini çekmemesi
Doğrusu: Bildirinizin konusuna uygun alanlarda uzmanlaşmış yayıncıları tercih edin.
5. Yayıncının Açık Erişim ve Telif Politikalarını Göz Ardı Etmek
Hata:
Yayıncının lisans, telif ve erişim politikalarını okumamak.
Sonuç:
-
Bildirinizin tüm haklarının yayıncıya geçmesi
-
Açık erişim olmaması nedeniyle kısıtlı erişim
-
Sonradan paylaşım yapamama
Doğrusu: CC lisansları, açık erişim şartları ve telif hakları dikkatlice incelenmelidir.
6. Yayın Ücretleri Hakkında Bilgi Almamak
Hata:
Başvurudan sonra çıkan “gizli ücretler”le karşılaşmak.
Sonuç:
-
Bütçeyi aşan maliyetler
-
Yayın sürecinden vazgeçmek zorunda kalmak
-
Yayınevine olan güvenin zedelenmesi
Doğrusu: Yayıncıdan net ve şeffaf ücret politikası istenmeli, ödeme koşulları önceden öğrenilmelidir.
7. Editör Kurulunun Güvenilirliğini Sorgulamamak
Hata:
Editörlerin kim olduğunu, gerçekten görevde olup olmadığını araştırmamak.
Sonuç:
-
Tanınmayan, sahte ya da alakasız isimlerin yönetiminde dergi
-
Kalitesiz hakem süreci
-
Bilimsel zafiyet
Doğrusu: Editörlerin akademik profillerini kontrol edin (Google Scholar, ResearchGate, ORCID).
8. Hakemlik Süreci Olmadan Yayın Yapan Yayınevleri
Hata:
“Süreç çok hızlı geçti, hiç revizyon istenmedi!” diye sevinmek.
Sonuç:
-
Değerlendirme yapılmadığı için kalitesiz yayın
-
Yayınevinin ciddi olmaması
-
Gelecekteki akademik değerlendirmelerde geçersiz sayılma
Doğrusu: Revizyon istenmesi, değerlendirme yapıldığının göstergesidir.
9. Dergi Etki Faktörü Hakkında Yanılgıya Düşmek
Hata:
Uydurma etki faktörlerine inanmak (örneğin: “Global Impact Index 9.3”).
Sonuç:
-
Yanıltıcı bilgilerle itibar kaybı
-
Akademik camiada güven kaybı
Doğrusu: Sadece Clarivate (Web of Science) ya da Scopus gibi kaynaklardan gelen etki faktörleri geçerlidir.
10. İletişim Bilgilerinin Belirsiz Olduğu Yayıncılarla Çalışmak
Hata:
E-posta adresi, telefon numarası veya fizikî adresi bulunmayan yayınevlerine güvenmek.
Sonuç:
-
Herhangi bir sorun durumunda muhatap bulunamaz
-
Hukuki haklarınızı arayamazsınız
Doğrusu: İletişim kanalları açık, hızlı ve şeffaf çalışan yayınevleriyle çalışın.
11. Önceki Sayıların Kalitesini İncelememek
Hata:
Yayınevinin daha önce hangi tür bildiriler yayımladığını kontrol etmemek.
Sonuç:
-
Dergide kalite düşüklüğü varsa sizin bildiriniz de bu kalitede algılanır
-
Yayınevi, bilimsel değil ticari amaçla yayın yapıyorsa anlaşılır
Doğrusu: Önceki sayıların içerik düzeyini mutlaka inceleyin.
12. Beall’s List ve Benzeri Kayıtları İncelememek
Hata:
Yayınevinin “predatory” listelerinde olup olmadığını araştırmamak.
Sonuç:
-
Bilinçsizce yırtıcı yayıncılara içerik vermek
-
Akademik sicilinizde iz bırakabilecek bir hata yapmak
Doğrusu: Beall’s List ve ulusal akademik uyarı listeleri takip edilmelidir.
13. Kişisel Referanslara Değil, Belgeli Bilgilere Güvenmek
Hata:
Sadece “bir arkadaşım da oraya göndermişti” gibi bilgilere göre hareket etmek.
Sonuç:
-
Subjektif ve eksik bilgiye dayanarak yanlış karar almak
Doğrusu: Akademik rehberler, danışman görüşleri ve resmi kayıtlar esas alınmalıdır.
Sonuç
Yayıncı seçimi, sadece bir dosya yükleyip sonucu beklemekten ibaret değildir. Aksine, bu süreç; araştırmanızın görünürlüğünü, kalıcılığını ve itibarını belirleyen hayati bir adımdır. Bu yazıda ele aldığımız sık yapılan hatalardan uzak durmak, akademik kariyerinizi riske atmadan bilimsel katkınızı sağlam temellere oturtmanızı sağlayacaktır. Yayıncı seçimini bilinçli, araştırmacı ve stratejik bir yaklaşımla yürütmek; sizi sadece iyi bir yazar değil, aynı zamanda sorumlu bir akademisyen yapar.